Joachim z Fiore († 1202) jest jednym z najwybitniejszych średniowiecznych komentatorów Apokalipsy św. Jana. Jego Wykład Apokalipsy (Expositio in Apocalypsim) zawiera nie tylko omówienie bogatej zawartości tej ostatniej księgi Nowego Testamentu, lecz kreśli także intrygujący scenariusz czasów ostatecznych, w których koniec świata i Sąd Ostateczny poprzedzi epoka głębszej duchowości, upływająca pod szczególnym patronatem Ducha Świętego. Jej początek i koniec upłynie – zdaniem Joachima z Fiore – pod znakiem potężnego ataku sił zła, których symbolem są: siódma głowa „wielkiego Smoka barwy ognia” (Ap 12, 3) oraz jego ogon (Ap 12, 4). Joachimowa wizja, popularna zarówno w średniowieczu, jak i w bliższych nam czasach, doczekała się w XIII wieku przełożenia na język diagramów, zawartych w Księdze Figur (Liber Figurarum) i wykorzystywanych zwłaszcza w kręgach ówczesnych franciszkańskich zwolenników radykalnego ubóstwa.

Wykład, połączony z prezentacją materiału ikonograficznego, ma na celu ukazanie tego sugestywnego i głęboko inspirowanego Apokalipsą spojrzenia na finał dziejów ludzkości. Punktem wyjścia jest „wielki Smok barwy ognia” z kodeksu Liber Figurarum z Reggio Emilia (XIII w.), ukazujący oryginalną wizję Joachima z Fiore. W kolejnych wiekach poddano ją daleko posuniętym przekształceniom, dla których inspiracją była najczęściej bieżąca sytuacja religijna i polityczna. Punktem dojścia zaproponowanego wystąpienia są metamorfozy figury apokaliptycznego smoka, widoczne w renesansowym kodeksie z biblioteki markiza Leonella d’Este z Ferrary. Wierność przekazowi Apokalipsy schodzi w nim jednak na dalszy plan, czego wyrazem są kształty i kolor smoka. Nie mamy już do czynienia z „wielkim Smokiem barwy ognia”, lecz ze swobodną interpretacją apokaliptycznego motywu, łączącą w sobie zarówno fantazję, jak i elementy zaczerpnięte z obserwacji przyrody.

Szczegóły w załączonym plakacie.